Son zamanlarda gelişen teknoloji ve yapı malzemesi bilimi sayesinde, çatı yüzeyi enerji tüketen bir yapı elemanı olmaktan çıkıp, ekosisteme katkı sağlayan bir yapı bileşenine dönüşmektedir.
açısından uygulanan erozyon kontrol sistemleri geosentetik ürünlerin başlıca kullanım amaçlarıdır.
» Atık Barajları
Kül depolama tesisleri ve maden işleme tesislerinden çıkan sulu mineral çamurlarının depolandığı atık barajları sızdırmaz bariyer sistemleri ile korunmaktadır.
Bu sistemlerde HDPE membran, VLDPE membran, koruyucu geotekstil, filtre geotekstil, drenaj kompozitleri, GCL sentetik kil bariyerler farklı atıkların tiplerine göre farklı kompozisyonlarda kullanılmaktadır. Atık barajının şevleri düzenlendikten sonra oluşturulan düzgün yüzeye GCL sentetik kil bariyer uygulanmaktadır. Bu geomembran su
vb. sıvılarla karşılaştığında içindeki kil daneleri şişerek basınç altındaki kesitte sızdırmaz bir tabaka oluştururlar. Özellikle şartnamelerde yer alan 50 cm -100 cm kalınlığında kil dolgu yapma imkanı olmayan yerlerde bu tabakanın görevini üstlenirler.
HDPE veya VLDPE membranlar PE bileşenli olduklarından kimyasallara karşı çok dirençli
malzemelerdir. Ayrıca sıcak kama kaynağı ile kaynaklanarak birleşimleri çok güçlü ve sızdırmaz olmaktadır. Kaynak yeri testleri ile kaynağın gücü test edilebilmektedir. Uygun hava sıcaklığı ve temizlenmiş birleşim yüzeyleri kaynaklama için çok önem arz etmektedir. Ayrıca çeşitli deliklerin ve boru birleşimlerinin olduğu yerlerde ekstrüzyon kaynağı
ile birleşimler sağlanabilmektedir. Bu membranın sızdırmazlığının kontrolü için vakum testi ve süreklilik testleri yapılabilmektedir. VLDPE membranlar küçük alanlarda esnek yapısı ile malzemenin yüzeye uyumu için çok etkin malzemelerdir.
Koruyucu geotekstiller HDPE geomembran tabakasının çeşitli zarar verici etkilere karşı korunmasını sağlar. Atık barajları 20 m gibi yüksekliklere ulaşmakta ve buranın dolması
sonrasında oluşan yükler altında membranın delinmemesi için geotekstillerin kalite ve
mukavemetleri iyi irdelenmelidir. Drenaj kompozitleri membran altında oluşabilecek
sızıntı suların veya atık tarafındaki suların deşarj noktalarına taşınmasında kullanılmaktadır. HDPE drenaj levhası ve geotekstil, GeoMat ve geotekstil, GeoNet ve geotekstil gibi versiyonları farklı drenaj miktarları ve farklı yüklere göre seçilebilmektedir. Filtre geotekstiller ise drenaj hatlarının tıkanmasını önleyen ve geciktiren geotekstil grubudur. Uygulama yapılacak yere göre mukavemetleri ve su geçirgenlik kapasitelerine göre seçilmektedirler.
Madenlerde kazılan malzemeler işleme tesisi
öncesinde bir rampadan dökülmektedir. Bu rampa yan ve ön duvarlardan oluşur. Bu duvarlar dolgu malzemeleri ile geogrid donatılar kullanılarak GeoArme duvar şeklinde imal edilebilirler. Maden sahasında kazılan malzemeler uygulama şartnamesine uygun olduğunda çok ekonomik bir şekilde duvarlar uygulanabilmektedir.
Atık barajları ve işleme tesislerinin etrafında genelde yakın mesafede kazı ve dolgu şevleri oluşmaktadır. Atık barajlarının dış bölgeleri de dolgu şevleridir. Bu şevlerin yağmur ve rüzgar gibi etkilerle erozyona raması geomembranlara ve tesislere zarar verebilir. Bu zararların oluşmaması için şev yüzeyleri çeşitli tip erozyon kontrol örtüleri ile kaplanarak malzemelerin şev diplerine akması veya düşmesi sağlanır. Dökülen malzeme miktarı arttığında temizlik yapılarak sistem çalışmaya devam eder. Bir diğer problem erozyona uğrayan şevler gittikçe stabilite problemleri yaşarlar. Şevlerin erozyonu önlenerek veya geciktirilerek şevlerin stabilitelerinin de daha uzun süre iyi durumda olması sağlanmış olur. Burada dolgu şevlerinde kullanılacak malzemelerin seçimi ve sıkıştırmaları çok önemlidir.