Geohücre HDPE veya PE alaşım hammadden üretilen şeritlerin belirli aralıklarla ultrasonik veya ısıl olarak kaynatılması ile oluşturulan malzemedir. Paneller gerilerek açıldığında baklava dilimi gibi hücreli bir yapı haline gelir. Bu hücreler şev uygulamalarında içlerine malzeme doldurulabilen bir tür saksı gibi kullanılabilir. İkinci kullanımı yol altına yerleştirilerek içine konan malzeme ile birlikte taşıma gücünü arttıran bir platform oluşturmaktır. Üçüncü kullanımı GeoArme gibi geogrid donatılı duvarların ön yüz elemanı olarak kullanılabilirler. Dördüncü kullanımı ise gölet gibi su tutma yapılarında kullanılan membranların korunması için beton dolgu yapılmasıdır.
Geomat çeşitli tip polimerlerden veya doğal liflerden üretilen karmaşık lif yapısına veya grid formuna sahip örtülerdir. Bu malzemeler 2 boyutlu malzemelerin üçüncü boyutunda bir düzenleme yapılmasıyla oluşturulurlar. Bu grubun en iyi örneklerinden biri ForTex Mat ürünleridir.
Bu yazımızda Geohücre ve ForTex grubu ürünlerin benzer kullanım yerlerinden bahsedeceğiz.
Erozyon Kontrol:
Erozyon su ve rüzgar gibi aşındırıcı etkiler ile şev yüzeyindeki malzemenin hareket etmesi buna bağlı olarak yüzeyin bozulması ve devamında şev stabilizasyonunun bozulmasına yol açan bir problemdir.
Bu problemi çözmek için yağmur ve rüzgârın malzeme taşıma gücünü kıran ve bu güce direnç gösteren yüzey kaplamaları yapılmaktadır. Erozyon için en önemli çözümlerden biri bitki örtüsüdür. Bu bitkilerin çıkmasına destek veren geosentetik malzemeler kullanıldığında bitkilerin büyüme sürecinde bitkilerin tohum veya köklerinin erken dönemde uzaklaşmasını önlerler ve bitkiler büyüdüklerinde bu sentetik malzeme ve toprak ile birlikte birleşik bir yapı oluştururlar. Bitkilerin büyümesine müsait olmayan ortamlar için yine sentetikler uzun ömürlü malzemeler olarak zemine sabitleme elemanları yardımıyla şev yüzeyi ile birlikte çalışan dirençli bir katman oluştururlar.
Geohücrelerin içi projenin ihtiyacına göre peyzaja uygun bir toprak, tohum nebati toprak karışımı , çakıl gibi malzemelerle doldurulur. Bu ürünün bazı durumlarda dezavantajı içerisine malzeme doldurulması gerekmesidir. Tohumlu ve gübreli toprak, hydroseeding, bitki dikimi gibi yöntemlerle desteklenirse ve bakımı sağlanırsa, şev yeşillenerek estetik bir görünüm kazanır. Bu özelliği ile yeşil çatı uygulamalarında da kullanılmaktadır.
Erozyon kontrolü problemlerinde şev stabilitesi ayrıca değerlendirilmesi gereken bir problemdir. Yüzeysel şev ürünleri şev stabilitesini direk çözen bir ürün veya uygulama değildir. Şev eğimine göre GeoHücrenin hücre ebatı ve yüksekliği seçilir. Eğimin yüksek olduğu durumlarda hücre içindeki malzemenin akmaması için üstüne bir tabaka daha erozyon kontrol örtülerinden kullanmak gerekebilir.
Bu uygulamada yeni kazılmış şev yüzeyine uygulama yapmak zamanlama açısından daha verimlidir. Şev bir süre açık kalıp kanallanmalar başladığında bu kanalların boyutuna göre ürünler uygulanmadan önce yüzeyin tekrar düzeltilmesi gerekebilir.
Erozyon kontrolü için diğer bir ürün grubu geomatlardır. Firma bünyemizde Ar-Ge çalışmalarımızla oluşturduğumuz Fortex Mat ürünü bu konuda etkin bir üründür. Dolgu veya yarma şevlerinde toprağın akmasını önlemek için toprak tutucu örtü ile birlikte ForTex geogrid uygulamaları yapılmaktaydı. Burada amaç geogridin çekme mukavemetinden faydalanmak ve gözeneklerden oluşabilecek akmalara karşı bitkilerin çıkmasına müsaade eden göz aralıklarında ikinci bir tabaka olarak toprak tutucu fileyi geogrid altında kullanarak erozyona karşı dirençli bir örtü oluşturmaktır.
Fortex Mat ise bu iki ürünün özelliklerini bünyesinde toplayan ve tek bir kademe ile kolay uygulama ve ekonomik avantaj sağlayan özel bir üründür. Ayrıca bu ürünü siparişe göre yeşil gibi renklerde de üretebilmekteyiz. Bu ürün şevin açısına göre direkt yüzeye yerleştirilebilir veya üzerine bir miktar toprak da koyulabilir. Üzerine toprak koyulması bir zorunluluk değildir. Bu durum yüksek ve erişimi zor şevler için büyük avantaj sağlar. Ürün göz aralıkları bitkilerin çıkmasına izin verecektir ve aynı zamanda akmaya çalışan malzemeleri de tutarak erozyon olmasını önleyecektir.
Stabilizasyon:
Zayıf zemin üzerine yapılan yollarda veya otoparklarda araç yüklerinin zemine yayılımını sağlamak ve taşıma kapasitesini arttırmak için geohücreler ve çift yönlü geogridler kullanılırlar. Zayıf zemin ile granüler dolguyu ayırmak için her ikisinde de alt tarafa ayırma amaçlı bir katman geotekstil serilmesi önerilir. Geohücreler içerisine doldurulan malzemenin gradasyonu açısından daha serbest bir malzemedir. Çünkü çalışma prensibi malzemeyi yanlardan destekleyerek yatay düzelmede oluşan gerilmeleri karşılamak şeklindedir. Geohücreler limanlardaki depo alanları gibi yüksek hareketli yüklerin altında geotekstil ve geogrid tabakaları ile birlikte kullanılarak yüksek kapasiteli yük taşıma platformları oluşturmak için de kullanılırlar.
Geogridler ise gradasyonu düzgün granüler malzemeler ile iyi çalışırlar. Çünkü geogrid yüzey sürtünmesi ve kenetlenme ile yük aktarırlar. Yukarıdan gelen yükler yatay düzlemde çekme gerilmelerine dönüşerek sürtünme ve kenetlenme etkileri ile geogrid tarafından taşınırlar. İki ürünle de yapılan dolgu tabakası bir yük taşıma platformu olarak döşeme gibi davranırlar. Geogridin avantajı ihtiyaca göre farklı mukavemetlerde üretilebilmesi ayrıca gerektiği durumlarda geotekstiller ile kompozit hale getirilerek işçilik açısından kolaylık sağlamasıdır.
Duvar Yapıları:
Geohücreler GeoArme gibi geogrid donatılı duvarların ön yüz elemanı olarak kullanılırlar. Geohücreler bu tip duvarlarda taşıyıcı değildir sadece ön yüzeyde dolguyu tutan bir işlevleri vardır. GeoHücre kullanılmasının avantajları malzemenin nakliyesi kolaydır, hücrelerin bir kısmına kırma taş konularak drenaj sağlanır, en öndeki hücreye de nebati toprak konularak yeşillenmeye müsait bitki dikilebilir bir saksı yapısı oluşturulur ayrıca malzeme esnek olduğundan duvarın geometrik şekline uyum sağlar. GeoArme duvarlarda taşıyıcı sistem dolgu ile çalışan tek yönlü geogridlerdir. GeoHücreler ile ağırlık tipi duvarlar yapmak da mümkündür.
Hidrolik Yapılar:
Geohücreler kanal ve gölet yapılarında içleri toprak, çakıl veya beton doldurularak su akışına dirençli yüzeyler oluşturmak veya membran gibi malzemelerin korunması için kullanılabilirler.